ด้วยเทคโนโลยีการแพทย์ในปัจจุบัน ทำให้ยาต้านไวรัสของโรค HIV ได้มีการพัฒนาขึ้นไปมากแล้ว นอกจากกลุ่มยาที่มีไว้รักษาโดยการต้านเชื้อ ก็ยังมียาที่ทำงานด้วยจุดประสงค์อื่น คือการป้องกันเชื้อ HIV ออกมาให้คนทั่วไปได้รับไปทาน ซึ่งยาเหล่านี้ถือเป็นทางเลือกให้กับผู้ไม่มีเชื้อ HIV ในการป้องกันโรคหลังมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสเชื้อ HIV ได้ซึ่งยาเหล่านี้มีชื่อว่ายา PrEP และ PEP ซึ่งถูกคิดค้นเพื่อให้ทานในช่วงเวลาที่แตกต่างกันไป ดังนี้
PrEP (เพร็พ)
PrEP หรือ Pre-exposure prophylaxis คือ ยาต้านไวรัส HIV สำหรับคนที่วางแผนวัน-เวลาที่จะมีความเสี่ยงต่อเชื้อ HIV ได้ โดยยาสูตรนี้จะเป็นยาที่ทานล่วงหน้า ก่อน จะมีความเสี่ยง
PEP (เป๊ป)
PEP หรือ Post-exposure prophylaxis คือ ยาต้านไวรัส HIV สำหรับคนที่คิดว่าตัวเองเคยไปมีความเสี่ยงรับเชื้อ HIV มาแล้ว ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุใดก็ตาม โดยยาสูตรนี้จะเป็นเหมือน ยาต้านฉุกเฉิน ที่ต้องเริ่มกินให้เร็วที่สุดหลังจากมีความเสี่ยงมา ซึ่งปกติแล้วยานี้จะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพก็ต่อเมื่อเริ่มทาน ภายใน 72 ชั่วโมง นับจากเวลาที่มีความเสี่ยงมา ถ้าหากเกินช่วงเวลา 72 ชั่วโมงแล้ว ยาจะไม่สามารถป้องกันเชื้อ HIV ได้
ข้อแตกต่างที่ชัดเจน
ข้อแตกต่างที่ชัดเจนระหว่าง PrEP และ PEP คือช่วงเวลาในการทานยา เพราะฉะนั้นใครที่ต้องการรับยาควรเข้าปรึกษาแพทย์และทำการตรวจเลือดก่อนรับยาไปทาน เพื่อการป้องกัน HIV อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ และหากรับไปแล้วก็ควรทำตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายติดเชื้อ HIV และควรกลับมาตรวจเอชไอวีซ้ำตามแพทย์นัดทุกครั้งเพื่อยืนยันประสิทธิผลของตัวยา
#PEP #PrEP #HIV #ยาต้านฉุกเฉิน #ยาต้าน
