การรักษาด้วยยาต้านไวรัส ART (Antiretroviral Therapy หรือ ART) เป็นหนึ่งในกลยุทธ์หลักในการควบคุมและบรรเทาโรคเอดส์ โรคเอดส์เกิดจากไวรัส HIV (Human Immunodeficiency Virus) ซึ่งเป็นไวรัสที่ทำลายระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย เมื่อระบบภูมิคุ้มกันถูกทำลาย ร่างกายจะเสียความสามารถในการต่อต้านการติดเชื้ออื่นๆ ทำให้เกิดโรคต่างๆ ได้ง่ายขึ้น การรักษาด้วยยาต้านไวรัส ART มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อไวรัส HIV ในร่างกาย และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น
การรักษาด้วยยาต้านไวรัส ART
โดยยาต้านไวรัส ART เป็นขั้นตอนการรักษาสำหรับบุคคลที่ติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ด้วยการใช้ยาต้านเอชไอวี ในขั้นตอนการรักษานี้ จะใช้กลยุทธ์การใช้ยาแบบผสมผสาน ด้วยการจะใช้ยา 3 ตัวรวมกัน หรือมากกว่า ที่เรียกว่า Highly Active Antiretroviral Therapy (HAART) เป็นการรักษาด้วยยาต้านไวรัสที่มีประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อลดปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในกระแสเลือดให้ได้มากที่สุดจนถึงระดับที่ไม่สามารถตรวจวัดได้ และให้คงระดับนั้นไว้ให้ได้นานที่สุด และเพื่อฟื้นฟูและรักษาสภาพการทำงานของระดับภูมิคุ้มกัน(ภูมิคุ้มกันต้านทานโรค) ของผู้ติเ้ชื้อเอชไอวีให้กลับคืนมาปกติ
มีขั้นตอนการดำเนินการที่สำคัญ ซึ่งรวมถึง:
- การวินิจฉัย: การตรวจหาเชื้อไวรัสเอชไอวี เพื่อการวินิจฉัยโรคเอดส์ และการประเมินระดับของไวรัสในร่างกาย เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับผู้ป่วย
- การรับประทานยา: การรับประทานยาต้านไวรัส ART ตามที่แพทย์ระบุ โดยมักจะเป็นการรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอตามเวลาที่กำหนด โดยต้องกินให้ครบ ตรงเวลา และไม่สามารถหยุดยาได้เอง
- การติดตามและการประเมินผล: การติดตามผลการรักษาโดยแพทย์ เพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพของการรักษา และปรับปรุงแผนการรักษาต่อไปตามความเหมาะสม
ผลข้างเคียงจากยาต้านไวรัส
ผลข้างเคียงของการรักษาด้วยยาต้านไวรัส ขึ้นอยู่กับยาที่กำลังกิน มีดังนี้
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ท้องเสีย
- การเปลี่ยนแปลงอารมณ์ หรือภาวะซึมเศร้า
- นอนหลับยาก
- ปากแห้ง
- น้ำหนักมากขึ้น, น้ำหนักเพิ่มขึ้น, อ้วนขึ้น
- ปวดศีรษะ อาการวิงเวียนศีรษะ
- ผื่น
- ความเหนื่อยล้า (อ่อนเพลีย)
ผลข้างเคียงหลายอย่างอาจเกิดขึ้นชั่วคราว หรือเพียงไม่กี่สัปดาห์จนกว่าร่างกาจะคุ้นเคยกับยาต้านไวรัส หรืออาจผลข้างเคียงอื่น ๆ เช่น คอเลสเตอรอลสูงเป็นผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
ประโยชน์ของการรักษาด้วยยาต้านไวรัส ART
- ยับยั้งการเจริญของเชื้อไวรัส: ART ช่วยลดการเจริญของเชื้อไวรัส HIV ในร่างกาย ลดการทำลายระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
- ป้องกันการพัฒนาของโรคร้ายแรง: การรักษาด้วย ART ช่วยลดความเสี่ยงในการพัฒนาโรคร้ายแรงที่เกิดจากการติดเชื้ออื่นๆ และป้องกันการเกิดภาวะโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอ
- ยกระดับคุณภาพชีวิต: การรักษาด้วย ART ช่วยลดอาการที่เกิดขึ้นจากโรคเอดส์ และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย
ควรปฏิบัติตามการรักษาที่แพทย์แนะนำ
เพื่อให้การรักษาได้ผลดี ต้องกินยาให้ครบ ถูกต้องตาม ที่แพทย์กำหนด ดังนี้
- กินยาตรงเวลา ทุกมื้อ และทุกวัน ให้ถูกต้องครบตามจำานวน
- อย่าเปลี่ยนยาด้วยตนเอง โดยไม่ปรึกษาแพทย์ ถ้าพบว่าปฏิบัติตามแผนการรักษาได้ยาก ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อค้นหาแนวทางการรักษาใหม่ที่เหมาะสม
- ห้ามลืมกินยา หรือหยุดยาระยะหนึ่งแล้วมากินต่อ ก็อาจทำให้เกิดเชื้อดื้อยา การรักษาจะยิ่งยากมากขึ้น
อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม
การรักษาด้วยยาต้านไวรัส ART เป็นกลยุทธ์สำคัญในการควบคุมและบรรเทาโรคเอดส์ การรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ และติดตามผลการรักษาโดยแพทย์เป็นสิ่งที่สำคัญ เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพ และช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง